Jedwabny Szlak – podróż w czasie i przestrzeni śladami kupców i odkrywców

Obyś nie należał/a do osób, które zniechęcałaby perspektywa długiej drogi! Szczególnie że o Jedwabnym Szlaku można powiedzieć wiele, jednak nie to, że jest krótki – ze swoimi niebagatelnymi 7 tysiącami kilometrów ma naprawdę wiele do zaoferowania. Już teraz zobacz, które z jego fascynujących miejsc i atrakcji są szczególnie warte uwagi, i przekonaj się, że nie jest to zwykła trasa handlowa, ale podróż przez historie, kultury i legendy niesione echem od setek lat. Jedwabny Szlak – historia, trasa, atrakcje.

Jakby nie patrzeć, nazwa Jedwabny Szlak jest trochę myląca, bo szlak nie był jeden – było ich co najmniej kilka(dziesiąt). Wbrew opinii większości z nas trasa ta nie przypominała raczej ciągnącej się nitki spaghetti, ale rozłożyste korzenie z licznymi odgałęzieniami splatającymi mulitkulturowe regiony Azji. Dlatego też bardziej adekwatne będzie wyobrażenie go sobie jako systemu połączonych ze sobą traktów handlowych, który swoim zasięgiem obejmował Chiny, Azję Centralną, Bliski Wschód i Europę. Imperia Jedwabnego Szlaku obejmowały między innymi Persję, Imperium Kushanów (dzisiejszy Afganistan i północne Indie), Imperium Rzymskie i Cesarstwo Bizantyjskie, Mongolię oraz Imperium Osmańskie.

Co więcej, prócz dróg lądowych, działały również szlaki morskie – ten najważniejszy prowadził przez Morze Południowochińskie, Cieśninę Malakkę i Ocean Indyjski. 

Czas na podróż! Pakuj się na wyprawę do Kazachstanu i Kirgistanu!

Podróż Jedwabnym Szlakiem zaczynała się często w Chang’an (dzisiejsze Xi’an), stolicy cesarstwa Han, skąd kupcy wyruszali na zachód, przewożąc m.in. jedwab, porcelanę, przyprawy i papier. Trasa szybko się rozgałęziała, by połączyć ponownie w rejonie Samarkandy i Buchary (Uzbekistan), które były dwoma ważnymi centrami handlu i kultury. Północna droga prowadziła od Chang’an przez pustynię Gobi i Kotlinę Dżungarską, aż do dzisiejszego Kazachstanu. Z kolei droga południowa – wokół pustyni Takla Makan, przez oazy w rejonie Kaszgaru, Hotanu i Dunhuangu.

Jedwabny Szlak wiódł także przez dzisiejszy Iran (starożytna Persja), zahaczając o takie miasta jak Teheran, Hamadan czy Persepolis. Dalej dochodził do Mezopotamii (dzisiejszy Irak), gdzie łączył się z Bagdadem będącym na ten czas jednym z najważniejszych ośrodków wymiany handlowej i intelektualnej. Dalej, w kierunku Europy, wiodły różne odnogi – jedna przez Morze Czarne i Krym do Konstantynopola (Bizancjum). Kolejna, przez Syrię (Palmyra, Aleppo) do portów w Lewancie (Tyr, Sydon, Antiochia), a stamtąd statkami do Europy Południowej (m.in. do Wenecji i Genui). Część szlaków prowadziła też przez Anatolię (dzisiejsza Turcja), łącząc Azję z Europą lądowo.

Historia Jedwabnego Szlaku zaczęła się ponad dwa tysiące lat temu, w III wieku p.n.e., za czasów panowania dynastii Han w Chinach. Urzędujący wówczas cesarz Wudi wysłał swojego emisariusza, Zhang Qiana, na zachód z misją nawiązania sojuszy przeciwko plemionom koczowniczym Xiongnu. Chociaż wyprawa nie należała do najłatwiejszych, choćby ze względu na dziesięcioletnią niewolę zwieńczoną ucieczką dyplomaty, to jednak przyniosła nieoczekiwane owoce, i to nie w sensie politycznym. Po powrocie do ojczyzny Zhang Qiana opowiedział cesarzowi o bogactwach, kulturach i nowych możliwościach handlowych na Zachodzie. To otworzyło drogę do rozwoju sieci szlaków handlowych, które łączyły różne cywilizacje i umożliwiały wymianę nie tylko dóbr, ale także idei, religii i technologii. 

Jaką rolę w historii odegrał Szlak Jedwabny? Trasa ta była ważna nie tylko dla Cesarstwa Chin, które mogło importować cenne towary z Zachodu (złoto, kości słoniowe, kamienie szlachetne), ale także innych krajów Azji i Europy. 

Gdyby nie Jedwabny Szlak, Vasco da Gama nie miałby kompasu i być może nie dotarłby do Indii.

Gdyby nie Jedwabny Szlak, Imperium Osmańskie nie znałoby prochu strzelniczego, prawdopodobnie nie zdobyłoby Konstantynopola w 1453 roku, i kto wie, może dalej żylibyśmy w średniowieczu.

Gdyby nie Jedwabny Szlak, papier dotarłby do Europy z dużym opóźnieniem, a Johannes Gutenberg pewnie nie zdążyłby za swojego życia wynaleźć ruchomej czcionki i prasy drukarskiej. Jeszcze przez wiele lat nie byłoby więc gazet i książek, a ludzie nie mieliby dostępu do informacji.

Jak więc widać, Jedwabny Szlak miał ogromne znaczenie nie tylko dla ówczesnego, ale także współczesnego świata. Był żywym pomostem międzykulturowym, który łączył wpływy i idee, a także sprzyjał rozwojowi kultury i technologii, co dało fundamenty pod nowoczesną cywilizację. To kształtowało społeczeństwa na dwóch kontynentach, ustanawiając jedną z pierwszych form globalnej współpracy i komunikacji.

Chociaż oficjalnie historia Jedwabnego Szlaku się skończyła, a on sam stracił na znaczeniu w XVI wieku po odkryciu morskiej drogi do Chin, do dziś realizowane są inicjatywy łączące Wschód z Zachodem i inspirujące przemiany gospodarcze oraz kulturalne na całym świecie.

Podróż Jedwabnym Szlakiem na odcinku przez dzisiejszy Kirgistan i Kazachstan bez wątpienia zapierała dech w piersiach, jednak niekoniecznie ze względu na przepiękne widoki. 

W Kirgistanie trasa prowadziła przez surowe, często niedostępne góry Tienszan, gdzie karawany musiały walczyć z zimnem, wiatrem i stromymi przełęczami. Droga była często kamienista i wąska, co sprawiało, że przemieszczanie się z towarami było nie lada wyzwaniem. Z kolei w wysokich partiach gór przez sporą część roku zalegała śnieżna pierzyna, przez co obóz nocny niejednokrotnie trzeba było rozbijać w cieniu dzikich śnieżyc i lodowatych podmuchów. Chociaż dzisiaj wiele z tych terenów jest już bardziej przystępnych, góry Tienszan nie zmieniły swojego charakteru i wciąż potrafią zaskoczyć. Podróżując przez nie, warto zobaczyć między innymi:

• karawanseraj Tash Rabat – to charakterystyczna kamienna budowla z XIII wieku, położona w dolinie na wysokości około 3 200 m n.p.m. Kiedyś była schronieniem dla kupców i podróżników, dzisiaj pozostaje ważną pamiątką dawnych czasów – zachowane mury i wnętrza lepiej niż cokolwiek innego pozwalają poczuć klimat średniowiecznych podróży Jedwabnym Szlakiem.

• Jezioro Issyk-Kul – jest to drugie co do wielkości górskie jezioro świata, a woda w nim nie zamarza nawet zimą. Wokół znajdują się liczne oazy turystyczne i historyczne miejsca związane z karawanami.

• Wieża Burana – znajdująca się w pobliżu miasta Tokmok wieża pochodzi z XI wieku i wraz z położonymi w pobliżu nagrobkami (balbalami), budowlami ziemnymi, pozostałościami zamku oraz trzema mauzoleami jest wszystkim, co pozostało po starożytnym mieście Balasagun.

Zobacz, co jeszcze należy wiedzieć o Kirgistanie: Kirgistan – koczownicze życie w niebiańskich górach.

Z kolei w Kazachstanie karawany wędrowały szlakami prowadzącymi przez rozległe, bezkresne stepy, które przypominały ocean falujących traw, rozciągających się aż po horyzont. Droga przebiegała przez malownicze oazy i starożytne miasta, takie jak Taraz czy Turkistan, będące ważnymi punktami handlowymi i kulturalnymi. Podczas wędrówki można było spotkać również nomadów z ich tradycyjnymi jurtami, pasące się konie i stada owiec, co dodawało krajobrazowi żywiołowości.

Na kazachskim odcinku Jedwabnego Szlaku wciąż znajduje się wiele cennych zabytków, gdzie można wsłuchać się w echo dawnych czasów:

• Turkistan – miasto to bardzo dobrze pokazuje, czym był Jedwabny Szlak. Bogaty w zabytki i atrakcje został wpisany na listę UNESCO. 

• Sauran – dzisiaj to już tylko ruiny, jednak w starożytności Sauran było ważnym miastem karawanowym. Funkcjonowało między innymi jako centrum handlu i odpoczynku dla karawan przemierzających stepy Kazachstanu. Spacerując między fragmentami murów, bram i pozostałościami budynków mieszkalnych, łatwo wyobrazić sobie, jak tętniło tu życie handlowe w czasach świetności Jedwabnego Szlaku.

• Oasis Zhetysu (Siedem Rzek) – jak kiedyś, tak dzisiaj region ten zachwyca. Ze względu na liczne oazy i dostęp do wody w suchych stepach był naturalnym punktem postoju karawan. Wciąż można tu znaleźć ślady dawnych szlaków i fundamenty obozowisk.

• Karszy – wzdłuż trasy kazachskiego odcinka Jedwabnego Szlaku wznoszono strażnice chroniące karawany przed rabusiami, których, jak łatwo się domyślić, nie brakowało. Często budowano je na wzniesieniach, skąd rozciągał się panoramiczny widok na okoliczne stepy. Dziś są to świetne punkty widokowe.

• Ałmaty – chociaż miasto to nie leżało na głównej trasie Jedwabnego Szlaku, wiele karawan robiło w nim postoje.

Tutaj znajdziesz kolejne informacje o Kazachstanie, które mogą Ci się przydać: Kazachstan – dzika przyroda i górskie trekkingi.

Przeczytaj, co na temat wyprawy do Kazachstanu i Kirgistanu ma do powiedzenia nasz lider Janek Wojtkowski: 

„Najbardziej solistowy wyjazd z solistowych wyjazdów…

Lideruję wyprawy od ponad 5 lat i muszę przyznać, że dokopałem się do złotego Grala naszych wyjazdów. Kazachstan&Kirgistan to dokładne odzwierciedlenie naszej misji podróżniczej – jest tu wszystko to, co kochamy! Podróże poza utartym szlakiem, local experience, przygoda i podróż bez filtra!

Codziennie trekkingi krótsze lub dłuższe, spanie w jurtach, kontakt z lokalsami, którzy bez przerwy pytają nas, skąd jesteśmy i jak tu trafiliśmy.

To kierunek dla prawdziwych wyjadaczy! Tego kierunku nie wybierają zwykli podróżnicy – nie jest na szczycie list marzeń i dobrze, niech zostanie nasz, jeszcze nie do końca odkryty!”

Historia Jedwabnego Szlaku inspiruje do odkryć. Już teraz wyrusz z nami w niesamowitą podróż śladami dawnych karawan kupieckich i podróżników, którzy mieli odwagę przesuwać granicę niemożliwego. Wyprawa do Kazachstanu i Kirgistanu z Soliści Adventure Club to okazja, by przenieść się zarówno w czasie, jak i przestrzeni, by przeżyć przygodę życia. Już teraz dowiedz się więcej na temat tego, jak działamy i zarezerwuj wyjazd marzeń!